2024’te Öne Çıkan Afet Türleri
Bu yılın dikkat çeken afetleri arasında sel, dolu, fırtına, orman yangını ve deprem gibi farklı risk başlıkları yer aldı. Bunun yanı sıra, önceki yıllara göre ani yağış kaynaklı su baskınlarında artış, kuraklık kategorisinde ise mevsimsel farklılıkların belirginleştiği gözlemlendi.
- Sel ve Su Baskınları: Özellikle bahar aylarında ve yılın son çeyreğinde kuvvetli yağışların etkisiyle bazı bölgelerde ciddi su baskınları kaydedildi.
- Fırtına ve Dolu: Yüksek rüzgâr hızlarıyla seyreden fırtınalar hem kentsel yapılara hem de tarımsal alanlara hasar verdi.
- Çığ ve Kar : Belli illerde kar birikmesine bağlı hadiseler ve çığ aktiviteleri ön plana çıktı.
Zamansal Dağılım: Aylık Trendler ve Yoğunluk
2024 yılında mevsim geçişleriyle paralel olarak afet olaylarında belirli pik noktaları oluştu. Örneğin, ilkbahar döneminde sel vakaları artarken, yaz aylarında dolu ve orman yangınları daha fazla raporlandı. Sonbahar ve kış aylarında da fırtına kaynaklı hasarlarda yükseliş gözlendi.
- Aylık Analiz: Bazı afet türlerinde “peş peşe gelen haftalar” içinde sıklaşma gözlemlendi ve bunun özellikle hava sıcaklıklarındaki ani dalgalanmalarla ilişkili olduğu raporlandı.
- Mevsimsel Dönüşümler: Özellikle kıştan bahara geçişte yağış rejiminin değişmesi, su baskınlarını tetikledi; yaz ortasındaki kuraklık döneminde ise orman yangını riski arttı.
Bölgesel Dağılım: En Çok Afet Görülen İller ve Bölgeler
2024 yılında en çok afet görülen iller sırasıyla Antalya, Muğla, Adana, Bartın ve Konya olmuştur. Bu iller, genellikle Akdeniz, Ege ve İç Anadolu bölgelerinde yer almakta olup, meteorolojik ve topografik çeşitliliği yüksek alanlardır. Özellikle Antalya ve Muğla, hem kıyı şeridi boyunca sık görülen fırtına ve hortumlar hem de dolu ve aşırı yağışlarla öne çıkmaktadır. İç bölgelerdeki Konya, Çorum ve Nevşehir gibi illerde ise kar, dolu ve yıldırım gibi afet türlerinin etkili olduğu gözlemlenmiştir. Bu dağılım, afetlerin yalnızca kıyı illerinde değil, kara içi iklim kuşaklarında da ciddi şekilde yaşandığını göstermektedir
En Yıkıcı Afetlerin Aylık Dağılımı
Tüm afetler arasında hasar ve can kaybı açısından en büyük etkiyi yaratanları incelediğimizde, birkaç kritik dalganın ortaya çıktığını görüyoruz. İlkbaharda peş peşe yaşanan su baskınları toplam hasarın önemli bir bölümünü oluşturdu. sadece olay sayısı tek başına yeterli bir gösterge değildir. Yağış olaylarının nüfusa oranla ne denli etkili olduğunu anlayabilmek adına, 2024 yılı verileriyle hazırlanan özel analizde 100.000 kişi başına düşen aşırı yağış hadisesi hesaplandı.
Bu analizde dikkat çeken nokta; nüfusu daha düşük olan Artvin, Rize ve Çorum gibi illerde, kişi başına düşen yağış etkisinin Antalya, Ankara gibi büyükşehirlerden daha yüksek olmasıdır. Bu, afetlerin sadece sayısal yoğunlukla değil, nüfus temelli riskle de değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
Grafik, her ilin toplam nüfusa oranla aşırı yağıştan ne ölçüde etkilendiğini göstermektedir. Örneğin, Artvin düşük nüfusuna rağmen %16’dan fazla etki oranıyla ilk sıralarda yer almaktadır.
Sonuç ve İleriye Dönük Öneriler
2024 yılında yaşanan afet verileri, iklimsel değişkenlik ve artan şehirleşme gibi faktörlerin etkisiyle doğal afetlerin her geçen yıl daha öngörülemez biçimde artabileceğini gösteriyor. Sigorta sektörü açısından bakıldığında:
- Poliçe Fiyatlandırması: Artan risk trendleri, poliçe bedellerinin yeniden değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koyuyor.
- Bölge Bazlı Risk Analizi: Daha detaylı ve yüksek çözünürlüklü veri kullanarak, “kritik bölge” tanımının her yıl güncellenmesi önem taşıyor.
- Veri Paylaşımı ve İş Birliği: Afet istatistiklerinin düzenli raporlanması, sektör paydaşlarının (underwriter, risk mühendisleri, aktüerya ekipleri) gelecek senaryolarını daha güvenilir modellemesine yardımcı olacaktır.
2024 verileri, afetlerin sayısal ve coğrafi dağılımını anlamak için güçlü bir temel sunuyor. Bir sonraki blog yazısında, bu verilerin poliçe geliştirme, sigorta risk yönetimi ve yeni yatırımların risk değerlendirmesi konularında nasıl bir devrim yaratabileceğini ele alacağız. Özellikle insan nüfusunun olmadığı veya kayıt tutulmamış bölgelere dair modelleme ve Yeni Nesil Deprem Veri Seti kullanımı gibi konular bu bütüncül yaklaşımın ayrılmaz parçası olacak.
