Bildiğiniz üzere kapalı otoparklarda jetfanlı sistemler tercih edildiğinde, acil durum havalandırmasının performansı CFD (computational fluid dynamcis) yöntemiyle analiz edilebiliyor. Geçen haftalarda yayınladığımız bir video sonrasında, “jetfan devreye girdiğinde, sıcak havayı taşıdığı için daha fazla sprinklerin aktive olmasına sebep olabilir mi?” şeklinde bir soru almıştık. Biz de bu durumu irdelemeye karar verip, karşılaştırma senaryosu hazırladık.

2 analiz çalıştırıldı ve ikisi arasındaki tek fark, birinde jetfanlar varken, diğerinde olmamasıydı.

Kapalı otopark yangınları için genelde ingiliz standardına göre sabit yangın yükünü 4MW (sprinkler var durumda) olacak şekilde 20 dakika alarak analizleri tamamlıyoruz. Bu süre ve yük değeri esasında bir aracın toplam yanması tamamlandığında, ortaya çıkardığı joule biriminden enerjiyi tariflemektedir. Fakat burada toplam çözümleme süresini 300 saniye olarak belirledik. Araç yangın yükünü de 300. saniyede 2.3MW olacak şekilde kabul ettik. Simülasyonda yaktığımız aracın yük değeri Citroen BX marka aracın test sonucu oluşan yangın yükünden yola çıkarak derlendi. Özetle, yanda gördüğümüz grafikteki yangın yükü analiz süresince çalışıyor.

Sprinkler uygulamasının da yapıldığı, 3m tavan yüksekliğine sahip otoparkta, sprinkler sistemi zemine paralel 2.7m yükseklikte yer alıyor. Sprinklerin yerleşimi her iki otopark içinde aynı olacak şekilde uygulandı. Response Time Index olarak kabul ettiğimiz parametreyi 75(ms)^1/2, devreye girme sıcaklığını ise 68°C olarak kabul ettik.

Havalandırma için belirlenmiş egzoz fanları kullanılarak, serbest açıklık bırakılan yüzeylerden hava emişi yapılıyor. Otopark içi tamamen negatif basınçta, 2800 m2’lik bu alanda saatte 12 hava değişimi olacak şekilde aksiyal fanlar (3 adet) devreye alınıyor. Yukarıda kırmızı olarak duran 6 adet #jetfan ise saatte 8000 metreküp havayı (her biri) sağ taraftaki açıklıklardan alıp, egzoz menfezlerine doğru hızlandırıyor. Dış ortam ve başlangıç iç ortam sıcaklığının 20°C alındığı analiz karşılaştırmalarında otoparkın jetfanlı olacak şekilde çalıştırılması ve olmadan çalıştırılmasına ait videolar sırasıyla aşağıdadır.

Analiz sonuçlarını içeren yukarıdaki videolarda, öncelikle duman yayılımı gösterilmiştir. Bildiğiniz üzere jetfan sistemleri kullanıldığında amacımız; dumanı seyreltmek ve böylece müdahale edecek personel için gerekli görüş mesafesiyle, dayanabileceği sıcaklık değerlerini yakalayabilmek. Bu sebeple sonuç görselleri ortalama insan boyu yüksekliğinde (biz 1.6m kabul ettik) alınarak, 300sn. süresince gösterilmiştir. Kesitte sıcaklığın gösterimi için skalanın en üst mertebesini 65°C’ye sabitledik. Yani sizin kırmızı gördüğünüz yerler 65°C ve üstündeki sıcaklıklar… Görüş mesafesini belirten kesitte ise mavi olarak gördüğümüz tüm alan en az 10m görüş mesafesine sahiptir. Tavan kotunda biriken duman aşağıya inip, biriktikçe de görüş mesafesi düşmektedir. Son olarak kesitte gösterdiğimiz değer ise yine sıcaklık ;fakat bu sefer kesit görseli 2.6m de yer alıyor. Burada sprinkler için sıcaklık dağılımının nasıl olduğuna bakmak istedik. Ayrıca belirtelim, yangın yükünü biz tanımlıyoruz. Sprinkler ise sadece içerideki havanın soğumasına etki ediyor. Yani yangını baskılayıp, yükü düşürmüyor. Yangın yükü bizim tanımladığımız haliyle çalışmaya devam ediyor.

Son videoda ise iki farklı durumda kaç adet sprinklerin patladığını izliyoruz. Yukarıda tanımladığımız tüm sınır koşullarına göre, Jetfan varken 300.sn sonunda 11 adet sprinkler açılırken, herhangi bir jetfan yokken bu sayı 13 adet oldu. Yani başta sorduğumuz sorunun cevabı bu durumda “hayır” çıkıyor. Jetfanlar fazladan sprinklerin devreye girip, yapılan depo hesabının veya kontrolsüz su kaybının yaşanmasına sebep olmuyor.