1982 su yılından 2020 su yılına kadar olan yıllık toplam yağış verilerinin Türkiye üzerindeki dağılımı bulunmaktadır.

Geçtiğimiz günlere kadar özellikle İstanbul’da yaşayanlarımız “Yağmur yağmıyor, barajlardaki su oranları azaldı, yazı nasıl geçireceğiz?” soruları arasında sıkışıp kaldık. Gazetelerde birçok akademisyen ve Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden bilir kişiler çeşitli açıklamalar yaptı. Krizlerin gelişi genelde bir anda ortaya çıkmıyor, kendini yavaş yavaş hissettirir. İklim kriziyle yaşayacaklarımız için emareler kendini iyiden iyiye hissetirmeye başladı. Bugünlerde her ne kadar pandemi gündemimizin ağırlıklı konusuysa da iklim değişikliği ve onunla mücadele daha uzun vakitler konuşacağımız bir husus olarak önümüzde duruyor.

Gazetelerde yer alan haberler herkes kadar bizleri de tedirgin etti. Biz de elimizdeki veriler ve analiz kabiliyetiyle kendi içimizde derlediğimiz içeriği sizlerle de paylaşmak istedik. Bilindiği üzere İstanbul, kurak geçen yaz aylarının ardından sonbaharda da beklenen yağışı alamadı. Aylık toplam yağış verilerine göre 2020 su yılı, uzun yıllar verilerine göre aldığımız yağışlar geçen yıla göre önemli oranda azaldı.

Peki, SU YILI nedir?

Su yılı, genel kabul itibariyle yağışların artışıyla başlangıcı ve azalmasıyla bitişini belirlenir. Hidrolojik faaliyetlerde esas olarak kullanılan su yılı, Türkiye için her yıl Ekim ayında başlayıp 1 yıl sürer. Hidroloji alanında çalışan kişi ve kurumlar için kıymetlidir. Bu kapsamda “2020 Su Yılı” dendiği zaman 2019 takvim yılının 1 Ekim tarihinde başlayıp 2020 takvim yılının 30 Eylül tarihinde biten süre anlamına gelir.

1 Ekim 2020 itibariyle 2021 Su Yılı başlamış olup, 2020 Su Yılı’nın kuraklık ve yağışlar açısından değerlendirilmesine aşağıda grafikte yer almaktadır.

2020 su yılı, 1982-2019 su yılları toplam yağış ortalamasıyla kıyaslandığında grafikte gösterildiği gibi çoğu ay için ortalamanın altında kalmaktadır. Özellikle Ocak ve Haziran-Temmuz-Ağustos aylarındaki toplam yağış miktarındaki nisbi azalma, kurak bir yaz geçirdiğimizi gösteriyor.

Kuraklık Analizleri

Yağış verileri üzerinden yaptığımız karşılaştırmayı bir diğer bakış açısı olan kuraklık analizi üzerinden de çalıştık. Bilimsel olarak kullanılan bu yaklaşımlarla veriye daha güvenilir bakış açısı getirmek mümkün…

Metotlardan ilki; PNI (Percent of Normal Index); yağışların düzensizliklerini tespit etmek için kullanıldı. Bu index yardımıyla Türkiye üzerinde 12 Aylık (Ekim 2019-Ekim 2020) Türkiye Kuraklık Haritası çıkarılabiliyor.

Sınıflandırmalar uzun dönem (1982-2019 su yılı) verilerine göre indeksin oluşturulması ve 2020 su yılı yıllık toplam yağış verileriyle kıyaslanması esasına dayalıdır. Bu esasta kuraklık haritası incelendiğinde, çoğu bölge önceki yıllarına göre daha az yağış alarak çeşitli derecelerdeki kurak sınıflandırmasına girmiştir.

Aynı metotla istanbul için kuraklık analizini yaptığımız da ise kritik ayları su yılı açısından zayıf geçirmişiz.

PNI Methodu ile Türkiye Kuraklık Haritası’ndan da doğrulandığı gibi, İstanbul özelinde yapılan kuraklık analizi sonucunda 2020 su yılının uzun yıllar verilerine göre PNI kapsamında hesaplanmasıyla ayların kayda değer bir oranının kurak geçtiği ortaya konmuştur. Özellikle PNI değeri %65’ın altında olan aylar, kırmızıyla belirtilmiş ve şiddetli kurak sınıflandırmasına girmektedir.

SPI (Standardized Precipitation Index) ise diğer bir metotdur. Farklı kategorilerde kuraklık oluşumlarına sebebiyet veren kritik yağış değerleri ortaya konulmuştur. Bu indeks yardımıyla Türkiye üzerinde 12 Aylık (Ekim 2019-Ekim 2020) Türkiye Kuraklık Haritası elde edilmiştir.

Sınıflandırmalar uzun dönem (1982-2019 su yılı) verilerine göre indeksin oluşturulması ve 2020 su yılı yıllık toplam yağış verileriyle kıyaslanması esasına dayalıdır. Bu esasta kuraklık haritası incelendiğinde, çoğu bölge önceki yıllarına göre daha az yağış alarak çeşitli derecelerdeki kurak sınıflandırmasına girmiştir.

Aynı yöntemle (SPI) doğrulan Türkiye haritası için yaklaşım İstanbul’a uygulanmıştır. İstanbul özelinde yapılan kuraklık analizi sonucunda 2020 su yılının uzun yıllar verilerine göre SPI kapsamında hesaplanmasıyla yılın büyük bir çoğunluğunun çeşitli kuraklık derecelerinde geçtiği görülmektedir. SPI değeri 0’ın altında olan aylar, kırmızıyla gösterilmiş ve kurak olarak belirlenmiştir.

Sonuç olarak veriler de gösteriyor ki daha az yağış ve daha kurak bir zamandan geçerek yaz aylarına doğru ilerliyoruz. Alınabilecek en basit önlem birçok şey için geçerli olan tasarruflu hareket etmek. Kullandığımız su miktarının birey bazında dikkatli tüketilmesi kadar, bu farkındalık endüstriyel tarafa da tanışınıp yönetmelik, standart ya da kurum iklim değişim planlamalarıyla bir arada ele alınmalıdır. Alkazar İklim olarak değişimi bu açıdan takip ederek sizleri de bunlardan haberdar etmeyi bir görev olarak ele alıyoruz.

Güzel bir 2021 yılı dileriz.