Türkiye’de bir ihtiyaç olarak belirlenen meteoroloji verilerine dayalı risk haritaları, Alkazar tarafından başta havacılık ve savunma olmak üzere, sigorta, enerji, tarım ve yapı sektörleri için kullanıma hazır ürün olarak temin edilmektedir. Her sektörün kendi içinde farklı yorumlamalar yapabilmek amacıyla kullanabildiği meteorolojik risk verileri, yatırım yapılacak bölgenin noktasal olarak daha ayrıntılı incelenmesini sağlamaktadır. Diğer tüm sektörlerle birlikte çalışan sigortacılık sektörü için ise bu veriler; müşteri risklerini okuma, onları koruma ve yönlendirmede bir avantaj sunmaktadır.

Dünyada, özellikle Türkiye’de, doğru ve yüksek çözünürlüklü geçmiş dönem uzun süreli meteorolojik analizlerin ihtiyacı çok büyüktür. Ağırlıklı olarak yurtdışı referanslı hava durumu çalışan firmaların veya reasürans ekiplerinin küresel ölçekte geliştirildiği platformların çözünürlüğü, talep edilen detayı veya tutarlılığı yerel için karşılayamamaktadır.

Kaos teorisinde vurgulandığı gibi havanın kendisi karmaşık ve kaotik bir olgudur. Bu nedenle, girdi verilerinin kalitesinden bağımsız olarak, hava olaylarını değerlendirmek için tam anlamıyla doğrulanmış bir analitik metodoloji yoktur. Dolayısıyla, yeni algoritmalar geliştirilerek ve yüksek performanslı sayısal hesaplamalar yapılarak, en iyi sonuca yakınsamaya çalışılmaktadır.

Bilgisayarlar ve sayısal çözücüler, atmosferin davranışını sayısal olarak tanımlayıp analitik olarak çözülemeyen ve doğrusal olmayan denklemleri analiz etmek için birlikte kullanılır. Sayısal hava tahmin modelleri; düşük uzamsal çözünürlüklü meteorolojik gözlem verilerini kullanarak ve sürekli denklem sistemini ayrıklaştırarak oluşturduğu doğrusal denklemleri çözerek, zaman serisi çıktıları elde eder. Diferansiyel denklemlerin sayısal çözümünde kullanılan kaynak miktarı hem zamansal hem de uzamsal çözünürlüğe bağlıdır. Bulut hesaplama hizmetleri sayesinde, yüksek çözümleme hızlarına ulaşılabilmekte ve yüzlerce terabayt boyutundaki çıktılar depolanabilmektedir.

Alkazar, bünyesinde yer alan atmosfer dinamiği ve atmosfer termodinamiği sayısal çözümleme algoritmaları geliştirme kabiliyeti ile Amazon Web Services (AWS) ve Google Cloud yüksek başarımlı bulut hesaplama kaynaklarında doğru sonuca ulaşabilecek alt yapıya sahiptir. Yüzbinlerce dolarlık yatırım alt yapısı sayesinde, akademik danışmanların gözetimde meteoroloji konusunda deneyimli mühendisler tarafından Alkazar İklim Risk Veri Seti (AİRVS) üretilmiştir. Alkazar ekibinin kendi bünyesinde geliştirdiği fiziksel çözüm algoritmaları ve son teknoloji ürünü orta ölçekli atmosferik sayısal modellerin birlikte kullanılmasıyla, Türkiye için 3 km yatay çözünürlüklü uzun yıllar meteorolojik çıktılar kullanılır hale gelmiştir. Hesaplamalarda toplam 6200 işlemci çekirdeği paralel olarak 720 saat boyunca koşturulmuştur. Yaklaşık olarak boyutu 200 terabayt olan çıktıların işlenebilmesi için istatistiksel ve makine öğrenmesi yöntemleri ile büyük veri teknolojileri birlikte harmanlanmıştır. Her bir veriyi yorumlamak için şiddetin ve frekansın dağılımına bağlı olarak L tipi risk matrisi kullanılır. Risk haritaları, uygulama programlama arayüzü (API) veya görsel kullanıcı arayüzü (GUI) ile gereksinim duyanlara sunulmaktadır (AİRVS Basic Portal).

AİRVS içerisinde yer alan ve eklenecek (*) veri tipleri:

• Yıldırım Riski
• Kar Kalınlığı Riski
• Dolu Riski
• Fırtına Oluşma Riski
• Yağmur Riski
• Düşük Görüş Mesafesi Riski
• Zirai Don Riski
• Kar Yükü Riski *
• Çığ Riski *
• Sis Riski *
• Buzlanma Riski *
• Hava Kirliliği Riski *
• Orman Yangını Riski *

Alkazar olarak yıldırım ve şimşek özelinde yapılan araştırmalar sonrasında, Türkiye için uzun süreli yıldırım riski analiz çalışması, Avrupa Yerbilimleri Birliği (EGU) tarafından yürütülen EGU2020 konferansında sunulmuştur (Yılmaz, 2020).

Alkazar, bünyesinde yer alan konularında uzmanlaşmış meteoroloji, akışkanlar mekaniği ve yazılım mühendisleri tarafından yenilikçi çalışmalarla ilerlemektedir. Meteoroloji Mühendisleri Odası tarafından verilen Büro Tescil Belgesine sahip olup tüm bu süreçleri Norveç Bergen Üniversitesi’nden, Newcastle Üniversitesi’nden ve İstanbul Teknik Üniversitesi’nden akademik danışmanlarla irdeleyerek sürdürmektedir.

Referans

Yılmaz, M. Y., Göktürk, O. M., ve Fidan, G. (2020, Mayıs). A High-Resolution, Model-Based Lightning Risk Map for Turkey, EGU General Assembly 2020 Konferansında sunulan bildiri, Avrupa Yer Bilimleri Birliği. doi:10.5194/egusphere-egu2020-5031, 2020.