Günümüzde birçok binanın dış kabuğu giydirme cephedir ve bunun için kullanılan cam/kompozit malzemeler gün geçtikçe önem kazanmaktadır. Yapı yüksekliği, formu ve çevre yapılar sebebiyle ülkeler arası değişkenlik gösteren regülasyonlarla cephe üzerinde oluşacak rüzgâr yükünün hesaplanması analitik hesaplamaların dışına çıkmıştır. Türkiye için en çok kullanılan standart olan “TSE498” yüksek olmayan yapılar (bina yüksekliği 30.5m’den az olan yapılar) için oldukça hızlı bir hesaplama ile çözüm almada yeterlidir. Uluslararası standartlarda ise yakın coğrafyamızda en çok kullanılan dokümanın “Eurocode EN1991-4-Actions on structures-Part4” olduğu bilinmektedir. Her ülkenin buna benzer standart ve yönetmelikleri bulunmaktadır.
Analitik olarak hesaplanacak olursa, “0.5*g*V2; bize yüzeyde oluşacak basınç değerini hesaplamak için bazı durumlarda yeterlidir. Böylece herhangi bir yükseklikteki rüzgâr hızı değerini “V=10”, havanın yoğunluğunu “g=1.225kg/m3” olarak kabul edersek bu değerlerle metrekareye yaklaşık 60kg gibi bir basıncın uygulandığını hesaplarız. Elbette bu süreci tamamen analitik yaklaşımlarla tamamlamak için birçok koşula bağlı değişen rüzgar hızının her bölgede bilinmesi kritiktir.
Cephe yüklerinin hesaplanmasında standartların yeterli olmadığı kritik durum; rüzgâr hızının yüksekliğe bağlı değişkenlik göstermesi, hesaplamaların yapıldığı bina ve çevre binalar sebebiyle rüzgârın hangi yükseklikte kaç km/saat eseceğinin öngörülememesi sorunsalıdır.
Bu sebeple, analiz çalışmalarında dikkat edilmesi gereken hususlar;
Bunlara bağlı oluşan “Atmosferik Sınır Tabaka Rüzgâr Profili” ise tüm akış hacmi içinde korunarak sınır şartlarına tanımlanır.
Rüzgâr profilinin analizler için oluşturulmasıyla birlikte, Alkazar’ın geliştirmiş olduğu otomatizasyonla, yapı 10⁰’lik açı değişimleriyle rüzgâr yüküne maruz bırakılır. Böylece cephe yüzeyinde 36 farklı yön durumunda oluşan basma (pozitif) ve emme (negatif) yük değerleri hesaplanır. Akabinde ise 3 boyutlu formatta işveren için bu yüklerin yapıya giydirilmiş hali raporlanarak teslim edilir. CFD rüzgar yükü hesabı günümüzde en pratik ve makul çözüm olmuştur.
Rüzgar yükü sayesinde, yatırımcı cephesinde tolerans değeri yüksek olabilecek değerlerden kurtularak maliyet avantajı sağlar. Ya da öngörülemeyen noktalardaki aşırı yükleri tespit edebilir. Uygulama firmasının ya da proje yöneticilerinin ise hangi bölgede yükün ne kadar kritik olabileceği çok detaylı olarak sunulacaktır. Böylece cephe danışmanlarının, cephe statiğine dair hesaplamaları yapan ekiplerin veya uygulama tarafının doğrudan kullanımına uygun rapor oluşmaktadır. Teslim edilen raporlarda her bir giydirme bölgesi için ayrı yük değeri hesaplanır, uygulama esnasında ise bu detay kullanılamaz. Fakat önemli olan uygulamada tüm risklerin bilinerek buna göre karar alınmasıdır. Detaylı raporlar bu sayede işverenlerimizin pratiğini artırmaktadır.
Çalışmaların tünel testinde, hem bina çekirdeğine etkiyecek statik yüklerin belirlenmesinde hem de rüzgâr yüküyle oluşacak ivmelenme mertebelerinin tanımlanmasında Alkazar çözüm ortağıyla yanınızdadır. Yapı fiziği tarafında çalıştırılacak tüm tünellerin atmosferik sınır tabaka için gerekli ve yeterli şartları sağlaması önem arz etmektedir.